حسین مظاهری اصفهانی
آیت الله العظمی حسین مظاهری (متولد ۱۳۱۲ ش)، زعیم حوزه علمیه اصفهان و از مراجع تقلید شیعه معاصر است. وی از شاگردان امام خمینی و محقق داماد بوده و خود، سالیان بسیاری در حوزه‌های علمیه قم و اصفهان، به تدریس دروس مختلف فقهی، اصولی، فلسفی و به ویژه اخلاقی پرداخته و آثار متعددی در این حوزه‌ها تألیف نموده است. تأسیس «مرکز مدیریت حوزه علمیه اصفهان»، «مرکز خدمات حوزه علمیه اصفهان» و «مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان»، از جمله خدمات فرهنگی ایشان است.
| نام کامل | حسین مظاهری |
| زادروز | ۱۳۱۲ شمسی |
| زادگاه | تیران، اصفهان |
| اساتید |
آیت الله بروجردی، امام خمینی، سید محمد محقق داماد، شیخ مرتضی حائری، علامه طباطبایی،... |
| شاگردان |
علی ابوالحسنی،... |
| آثار |
معاد در قرآن، زندگانی چهارده معصوم، الثقاة الاخیار من رواة الاخبار، اسلام آیین رستگاری، اخلاق در خانه، عصاره دین، جهاد با نفس،... |
محتویات
ولادت
آیت الله حسین مظاهری، فرزند حجت الاسلام شیخ حسن مظاهری، در سال ۱۳۱۲ هجری شمسی در شهرستان «تیران» استان اصفهان در خانواده‌ای روحانی به دنیا آمد.
تحصیل و اساتید
شیخ حسین مظاهری با پایان دادن به تحصیلات غیرحوزوی در سال ۱۳۲۶ شمسی، برای تحصیل علوم دینی وارد حوزه علمیه اصفهان شد. وی ابتدا در مدرسه مسجد سید اصفهان مشغول به تحصیل شد و دروس دوره ادبیات را خدمت دو عالم ادیب، مرحوم حاج آقا جمال خوانساری و حاج آقا احمد مقدس فراگرفت و نیز بخشی از دوره سطح را در اصفهان در نزد استادان بزرگ آن دیار مانند: آیت الله خادمی، آیت الله فیاض، آیت الله طیب و آیت الله ادیب، و منظومه حاجی سبزواری را در محضر مرحوم آیت الله شیخ محمود مفید آموخت.
وی در سال ۱۳۳۰ هجری شمسی به منظور تکمیل تحصیلات خود و بهره‌مندی از محضر استادان حوزه علمیه قم به این حوزه سترگ پای نهاد و پس از پایان تحصیلات سطح عالیه در درس خارج فقه و اصول اعاظم حوزه قم شرکت جسته و در کنار آن به فراگیری دروس فلسفه همانند اسفار و شفا و نیز تفسیر و کلام پرداخت.
ایشان کتاب مکاسب و کفایة الاصول را نزد آیت الله شیخ عبدالجواد جبل عاملی و آیت الله مرعشی نجفی و آیت الله مجاهدی و آیت الله شیخ مرتضی حائری و آیت الله سید محمدباقر سلطانی خواند و آن‌گاه بیش از هشت سال در دروس خارج فقه آیت الله بروجردی و ده سال در دروس خارج فقه و اصول امام خمینی و بیش از دوازده سال در دروس خارج فقه و اصول آیت الله محقق داماد حاضر گشت. همچنین اسفار ملاصدرا، شفای بوعلی سینا و دروس تفسیری و اعتقادی را نزد علامه طباطبائی فراگرفت.
معظم‌له در طی این سال‌ها از تدریس دروس حوزوی نیز غافل نمانده و از آغاز تحصیل، دروس فراگرفته را تدریس می‌کردند. ایشان عوامل کامیابی خود در زمینه‌های علمی را، انتخاب استادان و هم مباحثه‌های خوب، تلاش برای مانع نشدن امور دنیوی در تحصیل، منظم بودن و تقویت دروس پایه می‌دانند.
آثار و تألیفات
آیت الله مظاهری در ضمن تدریس از تألیف و پژوهش نیز غافل نبوده و کتاب‌های فراوانی را به میراث مکتوب شیعه افزوده‌اند. فهرست آثار و تألیفات منتشر شده ایشان، بدین شرح است:
قرآن کریم:
- ۱- معارف اسلام در سوره یس؛
- ۲- معاد در قرآن؛
فقه:
- ۳- الحاشیة علی العروة الوثقی؛
- ۴- رساله توضیح المسائل (احکام، اخلاق، عقائد)؛
- ۵- فقه الولایة والحکومة الاسلامیه (تقریرات درس خارج فقه ولایت فقیه معظم‌له در ۳ جلد)؛
- ۶- مناسک حج؛
- ۷- احکام عمره مفرده؛
- ۸- استفتائات حج و عمره؛
- ۹- نکته‌هایی پیرامون ولایت فقیه و حکومت دینی؛
- ۱۰- ۷۰ نکته فقهی و اخلاقی مورد احتیاج در حج و عمره؛
- ۱۱- عصاره دین
- ۱۲- عوائد الاصول الصّغیر
رجال:
- ۱۱- «الثقاة الاخیار من رواة الاخبار»: این کتاب که «موسوعه رجالیون ثقه» می‌باشد، مشتمل بر یک مدخل و سه باب است. مدخل کتاب، شامل ده مقدمه اصلی است که در آن مبانی رجالی آیت الله مظاهری تحریر شده است. پس از آن، سه باب اصلی کتاب اختصاص به «اسماء، کنیه و القابِ» رجالیون ثقه دارد.
اعتقادات:
- ۱۴- الیوم الآخر
- ۱۵- الامامة و الولایة فی القرآن (با همکاری حضرات آیات: محمدی گیلانی، محمد یزدی، مصباح یزدی، موسوی)
- ۱۶- برنامه زندگی
- ۱۷- اسلام آیین رستگاری (شرح اصول و فروع دین اسلام)
اخلاق:
- ۱۸- دراسات فی الاخلاق و شئون الحکمة العلمیة
- ۱۹- عوامل کنترل غرائز در زندگی انسان
- ۲۰- جهاد با نفس (۴ جلد)
- ۲۱- فرماندهی در اسلام
- ۲۲- اخلاق در خانه
- ۲۳- فضائل و رذائل اخلاقی
- ۲۴- تربیت فرزند در اسلام
- ۲۵- جبهه و جهاد اکبر
- ۲۶- خانواده در اسلام
- ۲۷- به سوی حق
- ۲۸- ویژگی های معلّم خوب
- ۲۹- در ساحل سپیده اخلاص
- ۳۰- اخلاق و خودسازی
- ۳۱- آفتاب پرهیزکاری
- ۳۲- اخلاقیات العلاقة الزوجیة
- ۳۳- اخلاق و جوان (۲ جلد)
- ۳۴- اخلاق در اداره
- ۳۵- کاوشی نو در اخلاق اسلامی (۲ جلد)
- ۳۶- اخلاق و خودسازی در مکتب اهل بیت «علیهم‌السّلام»
- ۳۷- حدیث اهل نظر
- ۳۸- اخلاق در توحید
- ۳۹- حریم‌های اخلاق در آئینه احکام
- ۴۰- راز عروج
- ۴۱- اخلاق فرماندهی
- ۴۲- اعتکاف، سلوک منتظران
- ۴۳- روزه، سلوک پرهیزکاران
- ۴۴- راهکارهای عملی درمان وسواس
- ۴۵- حج، سلوک خدایاجون
- ۴۶- مشق اخلاق (دفتر اول، دوم، سوم، چهارم، پنجم)
- ۴۷- نماز، نجوای مؤمنان
- ۴۸ - دانش اخلاق اسلامی (۴ جلد)
- ۴۹- محدودۀ پرواز انسان
- ۵۰- معاد، سرنوشت جاودانۀ انسان
- ۵۱- صبر، کیمیای سعادت انسان
- ۵۲- پرسش و پاسخ: سیمای زن در اسلام
- ۵۳- پرسش و پاسخ: ازدواج و خانواده
- ۵۴- پرسش و پاسخ: پرسش‌های جوانان
عرفان:
- ۵۵- اسرار حج
- ۵۶- سیر و سلوک؛ مقدّمه
- ۵۷- سیر و سلوک؛ یقظه
- ۵۸- سیر و سلوک؛ توبه [انتشار شرح سایر منازل سیر و سلوک تا منزل هفتم در دست اقدام است.]
حدیث:
- ۵۹- شرح و تفسیر دعای کمیل (۳ جلد)
- ۶۰- شرح و تفسیر دعای سحر (۲ جلد)
- ۶۱- شرح و تفسیر مناجات شعبانیه (۲ جلد)
- ۶۲- الحکومة الاسلامیة فی احادیث الشیعة الامامیة (با همکاری حضرات آیات: خرازی، مصلحی، شهید سلطانی و استادی)
اقتصاد اسلامی:
- ۶۳- احکام اقتصادی در مورد زمین
- ۶۴- مقایسه بین سیستم اقتصادی (۳ جلد)
- ۶۵- التوازن الاسلامی بین الدنیا و الآخرة (با همکاری حضرات آیات: خرازی، مصلحی، شهید سلطانی و استادی)
تاریخ و سیره:
- ۶۶- زندگانی چهارده معصوم
- ۶۷- تجلّی حق (نگرشی اخلاقی بر فضائل و سیره پیامبر اکرم صلّی‌الله‌علیه‌وآله)
- ۶۸- مظهر حق (نگرشی اخلاقی بر فضائل و سیره امیرالمومنین علیه‌السّلام)
- ۶۹- پرسش و پاسخ: سیره و فضائل حضرت زهرا سلام الله علیها
نرم‌افزارهای منتشر شده منسوب به ایشان:
اخلاق:
- ۱- نرم افزار خورشید معرفت (حاوی ۱۲۰ ساعت صوت از دروس اخلاق معظّم‌له)
- ۲- نرم افزار صفای دل، دفتر اوّل (حاوی ۱۰۰ ساعت صوت از دروس اخلاق معظّم‌له)
- ۳- نرم افزار صفای دل، دفتر دوّم (حاوی ۷۰ ساعت صوت از دروس اخلاق معظّم‌له و متن برخی از کتب اخلاق)
- ۴- نرم افزار تهذیب نفس، شامل دروس اخلاق معظم‌له به صورت صوتی
- ۵- نرم افزار ازدواج و خانواده شامل سلسله مباحث اخلاقی معظم‌له در زمینه ازدواج و خانواده (حاوی ۱۲۰ سخنرانی صوتی)
- ۶- عاشورا؛ معلّم اخلاق
- ۷- اخلاق از دیدگاه قرآن و عترت (تبیین فضائل و رذائل اخلاقی)
- ۸- ره توشه حج (بیانات اخلاقی پیرامون حج و عمره)
- ۹- عوامل سقوط انسان
- ۱۰- فضیلت‌های فراموش شده
- ۱۱- حق‌النّاس از دیگاه قرآن و عترت
- ۱۲- اخلاق کسب و کار
تاریخ و سیره:
- ۱۳- نرم افزار تجلّی حقّ (حاوی ۶۰ جلسه صوتی وتصویری از بیانات معظّم‌له پیرامون شخصیت و سیره پیامبر اعظم صلّی‌الله‌علیه‌وآله)
- ۱۴- نرم افزار تجلی کوثر (بیانات معظّم‌له پیرامون شخصیت و سیره حضرت زهرا سلام‌الله‌علیها)
تفسیر قرآن کریم:
- ۱۵- نرم افزار انسان در قرآن، شامل دروس تفسیری قرآن کریم معظّم‌له با موضوعات: هدف از خلقت، کرامت، سعادت و شقاوت و ...، به صورت صوتی
- ۱۶- تقسیر اخلاقی قرآن کریم (جزء اول)
- ۱۷- تفسیر اخلاقی سورۀ مبارکۀ لقمان
مهدویت:
- ۱۸- نرم افزار مهر پنهان، شامل دفتر اول از سلسله مباحث مهدویت معظم‌له و به صورت صوتی
- ۱۹- نرم افزار مهر پنهان، دفتر دوم (حاوی ۴۱ جلسه صوت از مباحث مهدویت معظم‌له و متن برخی از کتب اخلاقی)
دروس خارج فقه:
- ۲۰- رسالۀ توضیح المسائل
- ۲۱- نرم افزار کتاب الاجاره، صوت و متن ۹۹ جلسه از دروس خارج فقه
- ۲۲- نرم افزار کتاب المضاربه، صوت و متن ۵۹ جلسه از دروس خارج فقه
- ۲۳- نرم افزار کتاب الضّمان، صوت و متن۴۲ جلسه از دروس خارج فقه
- ۲۴- نرم افزار کتاب الحواله، صوت و متن ۲۱ جلسه از دروس خارج فقه
- ۲۵- نرم افزار کتاب الکفالة، صوت و متن ۱۱ جلسه از دروس خارج فقه
- ۲۶- نرم افزار کتاب الصلح، صوت و متن ۲۴ جلسه از دروس خارج فقه
- ۲۷- نرم افزار کتاب الحجر، صوت و متن ۳۶ جلسه از دروس خارج فقه
- ۲۸- نرم افزار کتاب القرض، صوت و متن۴۱جلسه از دروس خارج فقه
- ۲۹- نرم افزار کتاب الفلس، صوت و متن ۳۲ جلسه از دروس خارج فقه
- ۳۰- نرم افزار کتاب الشرکة، صوت و متن ۱۳جلسه از دروس خارج فقه
- ۳۱- نرم افزار کتاب القضاء، صوت و متن ۱۴۷جلسه از دروس خارج فقه
- ۳۲- نرم افزار کتاب الشّهادات، صوت و متن ۸۶ جلسه از دروس خارج فقه
- ۳۳- نرم افزار کتاب الحدود و التّعزیرات، صوت و متن ۱۱۷ جلسه از دروس خارج فقه
- ۳۴- نرم افزار کتاب القصاص، صوت و متن ۸۸ جلسه از دروس خارج فقه
- ۳۵- نرم افزار کتاب الدیات، صوت و متن ۱۰۱ جلسه از دروس خارج فقه
- ۳۶- نرم افزار کتاب الطّهاره، صوت و متن ۵۱۲ جلسه از دروس خارج فقه
- ۳۷- نرم افزار کتاب النّکاح، صوت و متن ۲۴۴ جلسه از دروس خارج فقه
- ۳۸- نرم افزار کتاب الطّلاق به ضمیمۀ مباحث خلع و مبارات، صوت و متن ۸۱ جلسه از دروس خارج فقه
دروس خارج اصول:
- ۳۹- نرم افزار اصول الفقه؛ دفتر اوّل: مباحث الفاظ (صوت و متن کامل ۲۶۴ جلسه از دروس خارج اصول)
- ۴۰- نرم افزار اصول الفقه؛ دفتر دوّم: مباحث عقلیه (صوت و متن کامل ۳۶۵ جلسه از دروس خارج)
- ۴۱- نرم افزار اصول الفقه؛ دفتر سوّم: قواعد فقهیّه (صوت و متن کامل ۳۰۷ جلسه از دروس خارج اصول)
همچنین آیت الله العظمی مظاهری مدظله‌العالی در زمینه‌های دیگر اسلامی نیز تحقیقات و کتب فراوانی نگاشته‌اند که تاکنون به چاپ نرسیده است که از آن جمله می‌توان به تقریرات فقه و اصول اساتیدشان، کتب و رساله‌های متعدد فقهی و اصولی، کتاب ولایة الفقیه، دوره کامل اصول فقه، رسالة فی العرفان، رسالة فی المعاد، المالکیه فی الاسلام و... اشاره کرد.
فعالیت‌های علمی و فرهنگی
آیت الله العظمی مظاهری در سال‌های زندگی پربرکت خود خدمات علمی، فرهنگی و اجتماعی فراوانی را به انجام رسانیده‌اند. از جمله خدمات معظم‌له که تحول بزرگی در حوزه‌های علمیه ایجاد کرد، اهتمام ویژه به درس اخلاق و پرورش روحیه معنوی فضلاء و طلاب جوان بود. ایشان پیش از انقلاب با اصرار و استقبال فضلاء و طلاب درس اخلاق خود را ابتدا در مدرسه فیضیه قم آغاز کردند و اکنون متجاوز از چهل و پنج سال است که این دروس به طور مداوم تشکیل می‌گردد.
آیت الله مظاهری سالیان بسیاری در حوزه‌های علمیه علاوه بر دروس اخلاق، به تدریس دروس مختلف فقهی، اصولی، فلسفی، اقتصادی و... پرداخته‌اند. ایشان چندین بار شرح منظومه، نهایةالحکمة و بخش‌هائی از اسفار اربعه را تدریس نموده و از سال ۱۳۵۶ تاکنون به تدریس دروس خارج فقه و اصول اشتغال داشته‌اند. معظم‌له طی این سال‌ها بسیاری از ابواب فقهی همانند طهارت، صلوة، صوم، خمس، زکات، حج، ولایت فقیه و...، همچنین بیش از پنج دوره کامل مباحث علم اصول فقه و یک دوره مبحث قواعد فقهیه را در حوزه علمیه قم و اصفهان تدریس فرموده‌اند.
آیت الله العظمی مظاهری در امر سامان دادن به حوزه‌های علمیه نیز در پیش و پس از انقلاب خدمات شایانی داشته‌اند. از جمله در پیش از انقلاب، به همراه بزرگانی چون آیت الله مصباح یزدی و آیت الله خرازی در تنظیم و تدوین برنامه‌های علمی و آموزشی «موسسه در راه حق» شرکت جستند که برکات بسیار عظیمی را به همراه داشت.
در سال ۱۳۷۴ شمسی نیز با هجرت ایشان از حوزه علمیه قم به شهر اصفهان، حوزه علمیه اصفهان استقلال یافت. در دوره حضور معظم‌له در اصفهان نیز خدمات فراوانی به آن حوزه کهن ارزانی گشته که از جمله می‌توان به تأسیس «مرکز مدیریت حوزه علمیه اصفهان»، «مرکز آموزش‌های تخصصی حوزه علمیه اصفهان»، «مرکز مشاوره حوزه علمیه اصفهان»، «مرکز خدمات حوزه علمیه اصفهان با بخش‌های مختلف بیمه، مسکن، قرض الحسنه، دفتر تعاون و...»، «مرکز تحقیقات رایانه‌ای حوزه علمیه اصفهان» و نیز «مرکز رسیدگی به امور مساجد استان اصفهان» اشاره کرد.
پیوندها
آرشیو عکس و تصویر
از راست: ناشناس، سید کمال فقیه ایمانی و حسین مظاهری
از راست: محمدعلی ناصری دولت آبادی و حسین مظاهری
از راست: حسین مظاهری و سید محمدعلی روضاتیان